Senatorzy forsują nowe sankcje USA wobec Nord Stream 2. Alternatywa to moratorium lub wyłącznik | Niemcy wyłączają węgiel szybciej za wsparciem. Wzór umowy społecznej energetyki w Polsce?

: Amerykanie potwierdzają, że będzie trudno zatrzymać Nord Stream 2 na obecnym etapie budowy i nie decydują się na „opcję atomową” sankcji. Senatorzy republikańscy wzywają do działania. Alternatywa to rozmowy dyplomatyczne moratorium lub wyłączniku, być może z udziałem Polski.

: Niemiecki rząd oferuje odszkodowania elektrowniom, które zdecydują się na szybsze wyłączenie bloków węglowych. Może z niego skorzystać ostatnia jednostka tego typu, czyli Datteln 4. Polacy mogliby sięgnąć po podobne rozwiązanie w ramach umowy społecznej sektora energetycznego, ale nie godzą się na nie związki zawodowe.

Senatorzy forsują nowe sankcje USA wobec Nord Stream 2. Alternatywa to moratorium lub wyłącznik

Amerykanie potwierdzają, że będzie trudno zatrzymać Nord Stream 2 na obecnym etapie budowy i nie decydują się na „opcję atomową” sankcji. Senatorzy republikańscy wzywają do działania. Alternatywa to rozmowy dyplomatyczne moratorium lub wyłączniku, być może z udziałem Polski.

Czternastu senatorów republikańskich przedstawiło w Kongresie propozycję ustawy wprowadzającej sankcje wobec operatora Nord Stream 2 oraz prezesa Matthiasa Warniga. Administracja USA nie skorzystała z tej możliwości pomimo wytycznych izby. Wprowadziła takie sankcje i natychmiast je zawiesiła.

– Administracja Joe Bidena tworzy ryzyko dla pozycji globalnej Ameryki poprzez zgodę z Niemcami na błędną strategię, która da Władimirowi Putinowi możliwość nacisków na naszych sojuszników w Europie – ogłosił senator Kevin Kramer współodpowiedzialny za projekt. Wezwał izbę do poparcia jego aktu, który zobowiązuje Waszyngton do sankcji wobec podmiotów wymienionych wyżej oraz ich podwykonawców.

USA nie skorzystały z tej możliwości w obawie przed uderzeniem w Niemcy, a Departament Stanu skorzystał w tym celu z zapisu o możliwości zawieszenia sankcji ze względu na „interes narodowy”. Rzecznik Białego Domu Jen Psaki podkreśliła, że prezydent nadal sprzeciwia się Nord Stream 2, ale ten projekt jest już prawie ukończony. – Nasze stanowisko, że to projekt geopolityczny Rosji, który zagraża bezpieczeństwu Europy, Ukrainy i sojuszników NATO, a także naszych partnerów na wschodniej flance, ale jak zatrzymać projekt, który powstaje w kraju trzecim i jest gotowy w 95 procentach – powiedziała cytowana przez Associated Press. Wcześniej portal Axios podawał, że jedyny sposób na zatrzymanie budowy to uderzenie w odbiorców gazu Nord Stream 2 w Niemczech, na które Amerykanie nie chcą się zdecydować. Byłaby to „opcja atomowa”.

Następna okazja do przedstawienia sankcji nastąpi za 90 dni, kiedy gazociąg Nord Stream 2 może być już gotowy. Zgodnie z najnowszymi zapewnieniami ma powstać do końca września 2021 roku. Jest już opóźniony o prawie dwa lata. Pozostaje przestrzeń do rozmów dyplomatycznych na jego temat. Administracja Joe Bidena informowała, że będzie rozmawiać z Niemcami o możliwości zatrzymania tego projektu. Mimo to Berlin odmawiał możliwości wprowadzenia moratorium na budowę Nord Stream 2. Nie jest jasne, czy zgodziłby się na mechanizm uzależniający dostawy od postępowania Rosji. Polska sugerowała zainteresowanie udziałem w rozmowach na ten temat, a USA podkreślały znaczenie włączenia sojuszników w ten proces.

Kommiersant/Biały Dom/Wojciech Jakóbik

Niemcy wyłączają węgiel szybciej za wsparciem. Wzór umowy społecznej energetyki w Polsce?

Niemiecki rząd oferuje odszkodowania elektrowniom, które zdecydują się na szybsze wyłączenie bloków węglowych. Może z niego skorzystać ostatnia jednostka tego typu, czyli Datteln 4. Polacy mogliby sięgnąć po podobne rozwiązanie w ramach umowy społecznej sektora energetycznego, ale nie godzą się na nie związki zawodowe.

Czwarty blok Elektrowni Datteln w Niemczech może zostać wyłączony przez niemieckiego Unipera wcześniej, niż w pierwotnym terminie 2038 roku. Spółka deklaruje otwartość na rozmowy na ten temat, które dadzą rozwiązanie gwarantujące „sprawiedliwą równowagę interesów”. Niemcy płacą elektrowniom węglowym za wcześniejsze odejście na emeryturę.

Blok Datteln 4 został oddany do użytku w 2020 roku i ma pracować do 2038 roku. Uniper zadeklarował, że może zamknąć go wcześniej ze względu na wolę przyspieszenia polityki klimatycznej i redukcję emisji gazów cieplarnianych o 65 zamiast 55 procent do 2030 roku. Jednakże wcześniejsze wyłączone Datteln 4 wymagałoby zdaniem Unipera rekompensaty finansowej. Rząd niemiecki płaci już firmom decydującym się na wcześniejszą rezygnację z węgla odszkodowanie, na które przewidział 4,35 mld euro częściowo finansowane z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Polska zamierza zamknąć kopalnie do 2049 roku, a jej strategia energetyczna pod nazwą Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku zakłada utrzymanie węgla w miksie na poziomie co najmniej 11 procent do końca trzeciej dekady XXI wieku. Związki zawodowe nie chciały się zgodzić na wcześniejsze odejście od węgla pomimo coraz gorszych warunków ekonomicznych pracy tego sektora. Termin do 2049 roku jest zapisany w umowie społecznej z tą grupą zawodową. Polska ma negocjować analogiczną umowę dla sektora energetyki węglowej.

Reuters/Wojciech Jakóbik