PGNiG rozbudowuje portfolio kontraktów LNG po to, by mieć specjalizację pozwalającą mu utrzymać przewagę po liberalizacji rynku gazu w Polsce. Zawirowania wokół kontraktów w USA nie zagrożą tym planom, ale przyspieszająca polityka klimatyczna już tak. Z kolei polityka gazowa Rosji sprawia, że PGNiG może pozostać ważnym instrumentem bezpieczeństwa energetycznego – pisze Wojciech Jakóbik, redaktor naczelny BiznesAlert.pl.

Zawirowania wokół umów na LNG z USA

Ostatnie zawirowania wokół umów gazowych z Amerykanami są okazją do dywagacji na temat roli LNG w polityce spółki PGNiG. Polacy musieli anulować umowę na dostawy z opóźnionego terminalu Port Arthur LNG, w sprawie którego nie została wciąż podjęta ostateczna decyzja inwestycyjna. Stracili 2 mln ton LNG, które uzupełnili w aneksie do umowy z firmami Venture Global LNG. Rozważają jeszcze pozyskanie gazu Sempra LNG z innych instalacji. Wciąż możliwe są zakupy od innych dostawców, którzy już czekają w kolejce jak Tellurian, który nie załapał się na kontrakt w 2018 roku.

Umowy do handlu globalnego a dostawy do Polski

Według Lloyd’s List Intelligence w pierwszej połowie 2021 roku gazowce na świecie przewiozły prawie 200 mln ton LNG. Nadpodaż tego paliwa na rynku sprawiła, że nowe moce regazyfikacyjne, czyli po ludzku kolejne gazoporty zaczęły pojawiać się coraz wolniej. Widać to na porównaniu wzrostu zapotrzebowania oraz nowych mocy LNG na świecie agencji Fitch Ratings. Ilość nowych mocy spadła wraz z nasyceniem nim rynku. Inwestorzy uznali, że nie potrzeba ich do realizacji dostaw. Port Arthur LNG firmy Sempra LNG to ofiara tego stanu rzeczy. Dopiero znaczne odrodzenie zapotrzebowania na gaz może odwrócić ten trend, a rekordy cen w Azji oraz Europie uprawdopodabniają ten scenariusz. Jednakże okres pandemii może zmniejszyć apetyt inwestorów na ryzyko i o nowe terminale będzie nadal trudniej. Mimo to PGNiG chce stać się graczem handlu LNG na potrzeby importu do Polski, która będzie stabilnie zwiększać zapotrzebowanie na gaz (według Gaz-System o 50 procent do 2030 roku), ale także do handlu globalnego. Klauzule free on board we wspomnianych umowach z Amerykanami, w odróżnieniu od delivery ex ship z kontraktu PGNiG-Cheneire, zrzucają odpowiedzialność za ładunek na odbiorcę, a razem z nim ryzyko cenowe. W ten sposób pozwalają zarabiać na marży przy reeksporcie do Azji w warunkach sprzyjających takiemu ruchowi jak obecne, ale nie dają sztywnej ceny jak kontrakt z Cheniere, który sprawia, że nawet przy wzroście cen LNG na świecie, Polacy otrzymają ładunek w cenie zakontraktowanej z góry, bo to Amerykanie będą brali na siebie ryzyko.

LNG to przyszłość PGNiG w razie liberalizacji

PGNiG potrzebuje rosnącego portfolio LNG, aby odróżnić się od innych firm gazowych na rynku w Polsce, które siłą rzeczy będą odbijać mu klientów w okresie liberalizacji rynku gazu. Wówczas handel gazem skroplonym może stać się specjalnością spółki z ul. Kasprzaka w Warszawie, oprócz innych nowych branż jak biometan i wodór. Jeżeli PGNiG utraci obecną pozycję na rynku wraz z luzowaniem a potem usunięciem ustawy o zapasach oraz zakończeniem kontraktu jamalskiego w drugiej dekadzie tego wieku, będzie miał wyjście na rynek globalny z portfolio LNG i perspektywę handlu niczym najwięksi gracze jak Shell czy BP. Do rozstrzygnięcia pozostaje, czy PGNiG powinien kupować gazowce na potrzeby rozwoju dostaw. Póki co woli je czarterować. Knutsen OAS Shipping dostarczy w sumie cztery tankowce LNG do 2024 roku. To ważna cezura po zakończeniu kontraktu jamalskiego (2022) oraz potencjalnej liberalizacji rynku gazu (2023).

Koniec historii może nie nastąpić

Najnowszy czynnik, który może mieć wpływ na te plany to przyspieszająca polityka klimatyczna Unii Europejskiej, która obciąża już nie tylko węgiel, ale i gaz. Dostawy LNG będą musiały w coraz większym stopniu być rekompensowane redukcją emisji, na przykład poprzez dodatkowe inwestycje wzorem francuskiego Totalu (offset). Możliwy jest także wychwyt emisji CO2 oraz metanu podnoszący koszt dostaw LNG. Kolejna opcja to dostawy wodoru, biometanu i amoniaku z pomocą gazowców. To jednak pieśń przyszłości. Póki co jednak względy bezpieczeństwa dostaw mogą sprawić, że liberalizacja rynku gazu w Polsce odwlecze się w przyszłość. Warto pamiętać, że rekordowe ceny gazu w Europie to miedzy innymi sprawka rosyjskiego Gazpromu, który może je windować w celu promocji Nord Stream 2. Tymczasem ta nowa rura Władimira Putina, może ugruntować pozycję Gazpromu w Europie Środkowo-Wschodniej wbrew trendowi dywersyfikacji i podnieść ceny przez walkę regionu o dostawy przez Niemcy zamiast je obniżać. PGNiG może być nadal przydatnym narzędziem polityki gazowej Polski w odpowiedzi na te wyzwania.